Sevilen sanatçılarımızdan Yaşar'ın dediği gibi;
Yine kar yağıyor sokaklara
Sana yar yol bulamıyorum
Dinlenmiyor şu gönlümün kavuşmak endişesi
Gözlerin Cezayir Menekşesi
Dinlenmiyor şu gönlümün kavuşmak endişesi
Gözlerin Cezayir Menekşesi
Doğal ürünler binlerce yıldır insanlığın hizmetinde olan denizel, bitkisel, hayvansal ya da mikroorganizma kaynaklı ürünlerdir. Antik Sümer tabletlerinde de bahsi geçen doğal ürünler hastalıkların tedavisinde günümüzde de önemlerini sürdürmektedir. 1994 yılından günümüze onaylanmış ilaçların yaklaşık %50'si doğal kaynaklı olup bu türler, doğal kaynaktan izole edildiği şekliyle kullanılabildikleri gibi doğal ürünlerin çapraz eşleşme tepkimeleri (cross coupling) ile semi-sentetik olarak ya da basit moleküllerden total sentez yolları ile elde edilebilmektedir.
1950'lerde artan kanser vakalarının oluşturduğu toplumsal erezyonu engellemek amacıyla bilim adamları önlerine gelen cidden önlerine gelen- her türden doğal üründen kimyasal bileşikleri izole edip bunların kanser hücreleri üzerine olan etkilerini incelemişler ve Taxol'de dahil olmak üzere pek çok kemoterapik ilacı insanlığın hizmetine sunmuşlardır. Bu bileşiklerden biri olan Vincristine C18' ve C2' asimetrik karbonları sayesinde antikanser aktivite gösterebilmektedir.
Vinkristine hücre bölünmesinde mikrotübüllerin oluşumundan sorumlu olan tübilin proteinlerine bağlanarak metafaz evresinde kromozomların ayrılmasını engeller. Hücre apoptozis (programlanmış hücre ölümü)'e uğrar ve bu şekilde kanserli hücrelerin çoğalmasının önüne geçilmiş olur. Bu molekül için en büyük sıkıntı kanserli ve sağlıklı hücre seçiciliği yüksek seviyede olmadığından saç hücreleri gibi hızlı bölünen hücreleri de etkilemektedir.
 |
Bu sınıf bileşiklerden olan Vincristine de pervane çiçeği çiçeği olarak bildiğimiz Vinca sınıfının bir üyesi olan bir çiçekten izole edilmiştir. Çiçeğin ekstaksiyonu ile kütlece yaklaşık %0,0003'den daha az elde edilebilen bu ürün için bu yöntem kanser hastalarının yaralarına merhem olmayacağı açıktır. Kimya bilimi işte tam da bu noktada kimya bilimi gezegenimiz için ne derece önemli olduğunu kanıtlıyor ve bir grup bilim insanı Cezayir menekşesi indol alkoloidleri olan vindolin ve katarantin bileşiklerinin çapraz eşleşme tepkimeleri üzerinden Vincristine bileşiğinin sentezi için bir metodu geliştiriyor. AVBL sentaz enzimi bu iki kimyasalın eşleşmesi tepkimesinde kullanılmakta olup anhidrovinblastine bileşiği üzerinden vincristine bileşiği elde edilmektedir.
|
